آژانس خبری آنلاین

سماور زغال سنگ در زمان شاهرخ شاه نوه نادرشاه افشار از روسیه به ایران آورده شد. این نوع سماور در گذشته یک محصول وارداتی بود که فقط در مراسم و مهمانی های شاهان و شاهزادگان استفاده می شد. با رواج چای به عنوان یک نوشیدنی لذیذ، استفاده از آن زیاد شد و به تهران و شهرستان ها رسید و مورد استفاده بزرگان قرار گرفت. در زمان امیرکبیر به دستور او شروع به تولید سماور زغال سنگ کردند. آغاز تولید آن به روش قدیم شهر بروجرد در استان لرستان بوده است. تولید این محصول امکان استفاده از آن را برای مردم عادی فراهم کرد. مردم عادی سماور را «تقریباً برنزی» می نامیدند.

تولید اولین سماور توسط اصفهانی ها

امیر کبیر سماوری را که از روسیه به هدیه گرفته بود برای تولید به اصفهان برد و به صنعتگران زبردست اصفهانی سپرد .

البته استادان اصفهانی به خوبی از پس این کار بر آمدن و موفق به ساخت اولین سماورزغالیدستسازشدند . لازم به ذکر است که بعد از برکناری امیرکبیر صنعتگری در ایران نیز کاهش پیدا کرد و صنعتگران آن دوره به تباهی رسیدند .

علاقه ی ایرانیان به نوشیدن چای باعث شد این وسیله در بین افراد و خانواده های ایرانی محبوبیت زیادی پیدا کند و مورد توجه افراد زیادی قرار بگیرد .

تاریخچه سماور ذغالی در روسیه

در قرن هجدهم میلادی اولین سماور در شهر تولای روسیه توسط (فئودور لسیتین) ساخته شد. عده ای از مردم عقیده داشتند که فئودور طرح ساخت اولین سماور خود را از روی سماورهای ایرانی که "خودجوش" نام داشت، ایده گرفته بود.

اولین سماوری که وارد ایران شد، تحفه ای از سوی پادشاهی فرانسه به ناصرالدین شاه بود. در اوایل دوره ناصری داشتن سماور فقط مختص طبقه اشراف بود. اما با گسترش مصرف چای، خرید سماور در زمره وسایل ضروری ایرانیان نیز قرار گرفت. چای یک نوشیدنی محبوب و قدیمی در نزد ایرانیان است. با گذشت زمان چای در طعم های مختلفی تولید شد.

سوخت زغالی سماور

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که در زمان‌های قدیم که هنوز به خانه‌ها لوله‌های گاز وارد نشده بود این سماورها چگونه کار می‌کردند؟ سراچین به این سوال این گونه پاسخ می‌دهد:

تاریخچه سماور زغالی همزمان با ورود سماور به ایران یکی است. وجود زغال سنگ در ایران قدیم و دسترسی نسبتا آسان همه طبقات اجتماعی به آن باعث شده بود که صنعتگران ایرانی با ورود سماور به ایران، سوخت آن را نیز ذغالی کنند بدین صورت که صنعتگران بین مخزن سماور، لوله‌هایی عمودی شکل برای روشن کردن کردن زغال در آن تعبیه کردند.

سماورهایی که در وسایل حمل و نقل مانند قطارها استفاده می‌شد همه از نوع سماور زغالی بود.

با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از سوخت‌هایی مانند نفت و گاز، سماورهای نفتی و گازی وارد خانه‌های ایرانیان شد و در دوره معاصر سماور برقی نیز به این جایگاه اضافه شد. امروزه با جایگزین شدن گاز و برق به ندرت از سماور زغالی استفاده می‌شود اما هنوز افرادی هستند که طعم چای را فقط با سماور ذغالی می‌پسندند و به دنبال خرید سماور زغالی هستند.

سماور های ابتدایی

گفتنی می باشد که اولین سماور در کشور روسیه و شهر تولا در تاریخ 1820 میلادی ساخته شد. با گذشت زمان این شهر به عنوان مرکز تولید سماور روسیه معروف شد و تا تاریخ 1900 میلادی چیزی در حدود 40 کارخانه سماور سازی فعالیت پیدا کردند. همچنین بعضی از سماور های روسی از مخرج های به صورت منفرد و مزدوج برخوردار شدند این مخرج ها که در بیشتر مواقع نشان دهنده تاریخ بودن در نمایشگاه های برگزار شده در طی سال های متعدد امتیاز هایی از طرف حکومت دریافت کردند.

سماور های حال حاضر

در پی معرفی تاریخچه سماور گفتنی می باشد که در حال حاضر آن را می توان از یکی از وسایل های ضروری به شمار آورد که نوع گازی آن بیشترین استفاده را در منازل، شرکت و رستوران ها خواهد داشت. همچنین اماکن عمومی و قطارها از کتری های بزرگ برقی استفاده می کند. در پایان گفتنی می باشد که خاطره خوش سماوره موجب شده که در عصر امروز بتوان از آن به یکی از وسایل تزیینی استفاده نمود.

سخن آخر

با عمومیت یافتن سماورهای روسی در ایران به تدریج این وسیله از ایران به دیگر کشورها راه پیدا کرد. تبدیل سماور سازی به یک صنعت قوی در ایران باعث جمع شدن سماورهای روسی از خانه‌های ایرانیان شد. هر چند هنوز سماورهای روسی قدیمی در صندوقچه‌های خانه مادربزرگ‌ها یافت می‌شوند.

امروزه سماور بخشی از شناسنامه فرهنگی و تاریخی ایرانیان به حساب می‌آید تا جایی که ما در کتاب شعر خود اشعاری به نام سماوریه داریم.